Gfful/s cfGbf]ng / nf]stflGqs/0fsf] k|Zg

afa'/fd e?/fO{

Uft ;fpg @! Ut] sf7df08f}sf] gof? afg]Zj/df ;DkGg cfd gful/sx?sf] ljzfn hg;ef g]kfnL nf]stflGqs cfGbf]ngsf] Pp6f dxTjk"0f{ sf]z]9'?f aGg k'u]sf] 5 . df3 !( sf] zfxL ?s"? kl5 b]zdf cfof]lht ;aeGbf 7'nf] nf]stGq kIfw/ hg;ef ePsf] gftfn] dfq xf]Og To; ;efn] v'nf ?kdf nf]stflGqs u0ftGqsf] kIfdf u/]sf] pb\3f]if, ;+;bjfbL / dfcf]jfbL kf6L{x?aLrsf] ;xsfo{ lglDt u/]sf] ckLn / /fhgLlts kf6L{x?sf] g]t[TjnfO{ /fhtGq ;dIf k'gM cfTd;dk{0f gug{ u/]sf] va/bf/Ln] ;du| nf]stfGqLs/0fsf] k|s[ofdf g} gof? cfofd yk]sf] ;j{q dx;'; ePsf] 5 . To;}n] gful/s cfGbf]ngn] p7fPsf sltko c;fWo} dxTjk"0f{ / ;fGble{s k|Zgx?nfO{ ;a} nf]stflGqs zlQmx? / kf6L{x?n] plQs} uDeL/tfk"j{s lnP/ cfkm\gf] e"ldsf lgjf{x ug{' h?/L ePsf] 5 .

;j{k|yd ?gful/s ;dfh? cyjf Civil Society sf] cjwf/0ffjf/] g} s]xL s'/f u/f}+ . ?gful/s ;dfh? kbfjnLsf] k|of]u ;j{k|yd ;fdGtjfblj/f]wL k'?hLjfbL qmflGtsf] qmddf a]nfotL / k|mfG;]nL lrGtsx??f/f ePsf] xf] . k|fs\?k'?hLjfbL ljleGg ;fdflhs, cfly{s ;d"xx?sf] klxrfg eGbf j]Un} dfG5]sf] JolQmut klxrfgnfO{ hf]8 lbg] cjwf/0ffsf] ?kdf ?gful/s ;dfh? cufl8 cfPsf] xf] . To;}n] Tof] ?JolQm? dfly hf]8 lbg] zf:qLo cjwf/0ffnfO{ hgfpg ?;dfh? zJbsf] k|of]u cg'ko'Qm x'G5 eg]/ sltkon] ?gful/s ;dfh? xf]Og ?gful/s u0f? OToflb eGg' kb{5 eGg] ts{ klg ub{5g\ . h] xf];\ kl5Nnf] r/0fdf hd{g cfbz{jfbL bfz{lgs x]u]nn] ?gful/s ;dfh?nfO{ ?/fhgLlts ;dfh? jf /fHo eGbf k[ys OsfOsf] ?kdf JofVof u/] / dfS;{jfbLx?n] d"ntM x]u]ns} kl/efiffnfO{ ;fdfGoLs/0f u/]/ cfjZostf cg';f/ k|of]u ug]{ u/] . k/Gt' k|To]s ;dfh / /fHosf] juL{o rl/q x'g] ;fj{ef}d ;TonfO{ b[li6ut ubf{ ?gful/s? -jf JolQm_ / ?/fhg}lts? -jf /fHo_ ;dfhsf] 5'?} cl:tTj / :jfy{sf] s'/f ug{' o'lQm;+ut x'?b}g / To; lx;fjn] O6flnog dfS;{jfbL u|fD:sL / pgsf cg'ofoL afx]s cGo dfS;{jfbLx?n] ?gful/s ;dfh? kbfjnLsf] k|of]u ;Lldt ?kdf dfq} ug]{ ub{5g\ . km]l/ klg ut 8]9 ;o jif{sf ;dfhjfbL qmflGt / k|ltqmflGtsf cg'ejsf] cfwf/df PssfO{;f}+ ztfJbLdf dfS;{jfb?n]lggjfb?dfcf]jfbsf] lj1fgnfO{ gof? 9+un] /Iff, k|of]u / ljsf; ug{'kg]{ l:yltsf] cfnf]sdf / g]kfndf /fhtGq / ;fdGtjfbsf] d"nf]R5]bg u/]/ k'?lhjfbL nf]stGqnfO{ k"0f{tf lbg'kg]{ tTsfnLg /fhg}lts sfo{ef/ ;DkGg ug]{ ;Gbe{df ?gful/s? ultljlwsf] k|ZgnfO{ gh/cGbfh jf Go"gLs/0f ug{ pko'Qm x'?b}g . oL b'j} lx;fjn] g]kfndf xfn rln/x]sf] ?gful/s? lqmofzLntf / ultljlwnfO{ ;a} lhDd]jf/ nf]stflGqs zlQmx? -b'j} k'?lhjfbL / ;dfhjfbL_ n] uDeL/tfk"j{s lng h?/L 5 .

jt{dfg gful/s ultljlwsf d"ntM b'O{j6f kIfx?nfO{ xfdLn] ljz]if dxTjsf ;fy u|x0f ug{'kb{5 . klxnf] s'/f, of] cfGbf]ngn] g]kfndf /fhtGq / ;fdGtjfbsf] cGTo u/]/ nf]stflGqs u0ftGqnfO{ ;+:yfut ug]{ tTsfnLg /fhg}lts sfo{ef/nfO{ /fli6??o Ph]08fsf] ?kdf cl3 a9fpg 7"nf] e"ldsf lgjf{x u/]sf] 5 . @))& ;fnb]lv ck"0f{ /x?b} cfPsf] nf]stflGqs u0ftGqsf] Ph]08f ljleGg kf6L{x?leqsf cTolws sfo{stf{ / g]t[Tjsf] ;fgf] k+lQmn] p7fpg vf]h] klg kf6L{x?sf] d"n g]t[Tjsf 9'nd'nkg / ;fdGtjfbk/:t lrGtgn] To;nfO{ cem} cf}krfl/s Ph]08fsf] ?kdf cl3 ;fg{ ;ls/x]sf] 5}g . h;n] hlt;'s} s'ts{ u/]/ jf:tljstfnfO{ n'sfpg jf ljifofGt/ ug{ vf]h] klg g]kfndf /fhtGq g} /fhg}lts, kmf}hL, cfly{s, ;fdflhs, ;f?:s[lts x/]s k|sf/n] ;fdGtjfbsf] d"nL xf] / To;nfO{ ;d"n gi6 gu/L b]z / ;dfhsf] ;du| nf]stfGqLs/0f x'g} ;Sb}g eGg] s'/f ljut %% jif{sf] Oltxf;n] k'li6 ul/;s]sf] 5 . To;}n] k'?lhjfbL nf]stGqdf g} 6f?l;O/xg rfxg] / ;dfhjfbL nf]stGqdf cl3 j9\g rfxg] b'j} yl/ nf]stflGqs zlQmx?sf lglDt /fhtGq g} tTsfnsf] d'Vo b'Zdg xf] / To;sf lj?4 ;+o'Qm lgzfgf ;fWg' clxn] b'j}sf] lglDt k|d'v /fhg}lts sfo{ef/ xf] eGg] s'/fdf s'g} z+sf /xGg . of] l:yltdf lg/+s'z /fhtGqsf] cGTo / nf]stflGqs u0ftGqsf] :yfkgf cfGbf]ngsf] Go"gtd ;femf gf/f aGg'kg]{ :jtM l;4 5 . To;sf] lglDt clxn] /fhtGq / ;fdGtjfb lj?4 ;z:q / lgz:q b'O{ 5'?f5'?} cfGbf]ng ;+rfng ul//x]sf dfcf]jfbL zlQm / ;+;bLo kf6L{x?aLrdf ;xsfo{ x'g'kg]{ :jtM l;4 5 . km]l/ klg zfxL ?s"? n] 5 dlxgf kf/ ul/;Sbf klg nf]stflGqs u0ftGqsf] ;femf gf/f to ug{ / dfcf]jfbL / ;+;bjfbL bnx?aLr ;+o'Qm df]rf{ sfod ug{ h'g cgfjZos / cjfl~5t l9nfO{ e}/x]sf]5 To;n] cfd nf]stGqjfbL hg;d'bfonfO{ jfSslbSs kfg{' / b/jfl/of tTjx? / ltgsf ljb]zL dflnsx?nfO{ if8\oGqsf] tfgfafgf j'Gg] yk df}sf lbg' :jfefljs ePsf] 5 . of] l:yltdf gful/sx?sf] 7"nf] hdftn] v'nf ?kd} nf]stflGqs u0ftGqsf] gf/fnfO{ cl3 ;f/]/ dfcf]jfbL / ;+;bjfbL kf6L{x?nfO{ ;+o'Qm cfGbf]ngdf pqg h'g bjfj lbPsf] 5 Tof] c;fWo} ;d;fdlos, ljNs'n ;xL / o'uGtsf/L dxTjsf] 5 . gful/sx?sf] of] kxn / pb\3f]ifn] b]zdf /fhtGqsf] kIfdf s'g} hg;dy{g gePsf] dfq xf]Og b]zsf] cTolws hgdt To;sf] lj/f]wdf 5 eGg] k|i6 ;Gb]z lbPsf] 5 / df3 !( kl5 sd;]sd /fhwfgL sf7df08f}+ / 7"nf zx/x?df 8/s} dfq sf/0fn] eP klg /fhfsf] kIfdf s]xL ;dy{g 5 eGg] cGt/f{li6?o zlQmx?sf] d'vdf ;d]t /fd|} j'emf] nufOlbPsf] 5 . gof? jfg]Zj/sf] vrfvr cfd;efdf k|d'v ;+;bjfbL bnx?sf g]tfx?sf] ;fd'Gg] ;fdfGo uGwe{ ufosb]lv hfg]dfg]sf slj?snfsf/x? / k|ltli7t gful/s k|ltlglwx?n] ;+ejtM g]kfnL Oltxf;df klxnf] rf]l6 Tof] lgeL{s, v'nf / :ki6 efiffdf /fhtGqsf] pl5Qf] sf8]sf] / To;nfO{ pkl:yt hg;d'bfon] pT;fxk"j{s ;dy{g u/]sf] b[Zosf] dd{nfO{ 7Ls;+u cfTd;ft ug{ g;Sg] hf] sf]xLn] cfkm'nfO{ ;d;fdlos g]kfnL /fhgLltsf] g]t[Tj k+lQmdf /x]sf] jf /xg] bfjL ug}{ ;Sb}g . To;/L g} hg;d'bfodsf] Tof] ljzfn ;fu/n] dfcf]jfbL?;+;bjfbL ;xsfo{sf] cfJxfg\ / cg'df]bg ul/;Sbf klg To; lglDt v'?f skfpg]x?n] cfkm"nfO{ hgd'vL /fhgLltsf kIfw/ eGg] g}lts x}l;ot /fVg} ;Sb}gg\ . To:t} ljutdf k6s?k6s /fhfn] kmfn]sf] s';L{sf] jN5Ldf nf]leP/ nf]stflGqs hgcfGbf]ngnfO{ wf]sf lbg] u/]sf kf6L{ / g]tfx?nfO{ hg;d'bfon] ca lsdfy{ To;f] gug{ u/]sf] v'nf va/bf/LnfO{ klg ;DjlGwt kf6L{ / g]tfx?n] uDeL/tfk"j{s glnO{ ;'v} 5}g . To; lx;fjn] g]kfndf /fhtGq / ;fdGtjfbsf] k"0f{ pGd'ng u/]/ nf]stflGqs u0ftGqnfO{ ;+:yfut ug{ gful/sx?n] l;h{gf u/]sf] of] hgbjfjsf] P]ltxfl;s dxTj /x]sf] s'/fdf s'g} z+sf /xGg / Tof] hgbjfjnfO{ clGtd nIo k|fKt geP;Dd sfod /fVg' ;DjlGwt kIfsf] klg 7"nf] bfloTj ag]sf] 5 .

of] gful/s cfGbf]ngsf] bf];|f] dxTjk"0f{ kIf eg]sf] o;n] :yflkt /fhg}lts kf6L{x?sf cGt/lglxt sdLsdhf]/Lx?sf] ;d]t v'Nnf zNos[of u/]/ ltgsf] u'0ffTds ?kfGt/0f lglDt lbPsf] v'nf hgbjfj xf] . lglZrt\ ?kdf of] gful/s s[ofzLntfnfO{ x]g]{ 5'?f5'?} b[li6sf]0f x'g;S5g\ . Pp6f, of] :j:km"t{ gful/s cfGbf]ngn] g} cfd"n /fhg}lts kl/jt{g Nofpg;S5 jf of] g} /fhg}lts kf6L{x?sf] ljsNk jGg ;Sb5 eGg] c/fhstfjfbL b[li6sf]0f / csf]{, cf}krfl/s /fhgLlts kf6L{x?n] dfq} lg/k]If ?kn] ;w} cfd"n kl/jt{gsf] g]t[Tj ug{ ;Sb5g\ / ltgsf] rl/q / e"ldsfsf] af/]df uf]Ko jf v'nf cfnf]rgf / l6Kk0fL ug]{ 5'6 s;}nfO{ x'g;Sb}g eGg] gf]s/zfxL ?9LjfbL b[li6sf]0f . oL b'j} km/s sf]0fx?af6 cfpg] unt / xflgxf/s b[li6sf]0f x'g\ . j}1flgs / ;xL b[li6sf]0f eg]sf] ju{?ljeflht ;dfh / dfgj r]tgfdf /xg] c;dfg / ljifd ljsf; k|s[ofsf] sf/0fn] ;aeGbf cu|ufdL r]tgf ePsfx?n] cfkm"nfO{ /fhg}lts kf6L{sf] ?kdf ;+ul7t u/]/ cfGbf]ng / ;dfhnfO{ g]t[Tj k|bfg ug{' kb{5 / To:tf /fhg}lts kf6L{x?sf] rl/q / ;+rfng k|s[of hgd'vL, nf]stflGqs / qmflGtsf/L agfO/fVg ltgLx?dfly hg;d'bfosf] lgu/fgL, x:tIf]k / lgoGq0f ;'lglZrt ul/g' kb{5 eGg] xf] . To; lx;fjn] jt{dfg gful/s cfGbf]ngn] cfkm"nfO{ /fhg}lts kf6L{x?sf] ljsNksf] ?kdf k|:t't ug]{ w[i6tf gu/L ltgLx?sf] ;xof]uL, k"/s / l;h{gfTds cfnf]rssf] ?kdf k|:t't ug]{ h'g k|oTg u/]sf] 5 Tof] ljNs'n ;xL / k|z+zgLo 5 . To; lglDt of] cfGbf]ngsf] cu'jfO ug]{x? ;fw'jfbsf kfq 5g\ . vf;u/L of] cfGbf]ngsf] qmddf cf?g} kf6L{n] cfJxfg\ u/]sf] sfo{qmddf ;xefuL x'g cfgfsfgL ug]{ kf6L{x?s} w]/} sfo{stf{x? / s]xL g]tfx? ;d]tsf] h'g pT;fxhgs ;xeflutf b]lvPsf] 5 To;n] ;DjlGwt kf6L{sf g]tfx?nfO{ a]n}df ;lRrg ;r]t / ;t{s agfpg]5 eGg] ck]Iff ug{ ;lsG5 . xfd|f] ;dfhsf] cl:y/ / c:ki6 juL{o agf]6, ;fdGtjfbL ;+:sf/ / ;+:s[lt cflbsf] sf/0fn] kf6L{x?sf] /fhg}lts sfo{lbzf / leqL kf6L{ nf]stGqsf] cEof;df cS;/ h'g ;d:ofx? b]lvg] u/]sf 5g\ To;n] clwsf+z kf6L{leq c;Gt'li6, lju|x / ljb|f]xnfO{ hGd lbO/x]sf 5g\ . To;}n] of] gful/s cfGbf]ngn] /fHo / ;dfhsf] nf]stfGqLs/0f dfq xf]Og To;sf] g]t[Tj ug]{ /fhg}lts kf6L{x?sf] nf]stflGqs/0fsf] lglDt klg 7"nf] e"ldsf v]Ng] ck]Iff ug{ ;lsG5 . To;f] x'g ;Sof] eg] gful/sx?sf] ;lqmo e"ldsfnfO{ /fHo / kf6L{sf] ;+rfngdf lg/Gt/ ?kdf ;'lglZrt ug]{ gof? ljlwsf] ljsf; ug]{ / ;du| j}1flgs ljrf/nfO{ g} gof? p?rfOdf ljsf; ug]{ dfu{ c? k|z:t x'g]5 . PssfO{;f}+ ztfJbLdf hgjfbsf] ljsf; gof? / pRr 9+un] ug]{ cleofgdf ;+nUg qmflGtsf/Lx?nfO{ klg o;n] dxTjk"0f{ ;xof]u k'?ofpg] :jtM :ki6 5 .

@)^@ ;fpg @%

we don't fu*king care what the latest that murderer baburame says.. who cares.... what they are doing is wrong.... to get into power they think it's necessary to kill innocent people... they say they are fighting agains sosaks... but they are killing sosits.. what a big fu*king messing brain he has.

Turbulence: let's not publish these articles... first of all i can't read what it says..(font problem, may be) second, i really don't care what BabuRam has to say. Regardless of his view and vision, he is nothing but a killer that is responsible for the death of thousands of innocent nepalese.

Lets not give them more publicity.

But hey, you are free and can post what ever you want...

:) Cheers

Unicode नेपालीमा

Bold face का शब्दहरु मेरा लागि आपत्तिजनक ।
----- ---- ---

नागरिक आन्दोलन र लोकतान्त्रिकरणको प्रश्न

बाबुराम भट्टराई

गत साउन २१ ग्ते काठमाण्डौको नयाँ बानेश्वरमा सम्पन्न आम नागरिकहरुको विशाल जनसभा नेपाली लोकतान्त्रिक आन्दोलनको एउटा महत्वपूर्ण कोशेढुङ्गा बन्न पुगेको छ । माघ १९ को शाही 'कू' पछि देशमा आयोजित सबभन्दा ठुलो लोकतन्त्र पक्षधर जनसभा भएको नाताले मात्र होइन त्यस सभाले खुला रुपमा लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको पक्षमा गरेको उद्घोष, संसदवादी र माओवादी पार्टी बीचको सहकार्य निम्ति गरेको अपील र राजनीतिक पार्टीको नेतृत्वलाई राजतन्त्र समक्ष पुनः आत्मसमर्पण नगर्न गरेको खबरदारीले समग्र लोकतान्त्रीकरणको प्रकृयामा नै नयाँ आयाम थपेको र्सवत्र महसुस भएको छ । त्यसैले नागरिक आन्दोलनले उठाएका कतिपय असाध्यै महत्वपूर्ण र सान्दर्भिक प्रश्नहरुलाई सबै लोकतान्त्रिक शक्तिहरु र पार्टीले उत्तिकै गम्भीरतापूर्वक लिएर आफ्नो भूमिका निर्वाह गर्नु जरुरी भएको छ ।

र्सवप्रथम 'नागरिक समाज' अथवा Civil Society को अवधारणावारे नै केही कुरा गरौं । 'नागरिक समाज' पदावलीको प्रयोग र्सवप्रथम सामन्तवादविरोधी पुँजीवादी क्रान्तिको क्रममा बेलायती र फ्रान्सेली चिन्तकहरुद्वारा भएको हो । प्राक्पुँजीवादी विभिन्न सामाजिक, आर्थिक समूहहरुको पहिचान भन्दा वेग्लै मान्छेको व्यक्तिगत पहिचानलाई जोड दिने अवधारणाको रुपमा 'नागरिक समाज' अगाडि आएको हो । त्यसैले त्यो 'व्यक्ति' माथि जोड दिने शास्त्रीय अवधारणालाई जनाउन 'समाज' शव्दको प्रयोग अनुपयुक्त हुन्छ भनेर कतिपयले 'नागरिक समाज' होइन 'नागरिक गण' इत्यादि भन्नु पर्दछ भन्ने तर्क पनि गर्दछन् । जे होस् पछिल्लो चरणमा जर्मन आदर्शवादी दार्शनिक हेगेलले 'नागरिक समाज' लाई 'राजनीतिक समाज' वा राज्य भन्दा पृथक इकाइको रुपमा व्याख्या गरे र मार्क्सवादीहरुले मूलतः हेगेलकै परिभाषालाई सामान्यीकरण गरेर आवश्यकता अनुसार प्रयोग गर्ने गरे । परन्तु प्रत्येक समाज र राज्यको वर्गीय चरित्र हुने र्सार्वभौम सत्यलाई दृष्टिगत गर्दा 'नागरिक' -वा व्यक्ति) र 'राजनैतिक' -वा राज्य) समाजको छुट्टै अस्तित्व र स्वार्थको कुरा गर्नु युक्तिसंगत हुरुदैन र त्यस हिसावले इटालियन मार्क्सवादी ग्राम्स्की र उनका अनुयायी बाहेक अन्य मार्क्सवादीहरुले 'नागरिक समाज' पदावलीको प्रयोग सीमित रुपमा मात्रै गर्ने गर्दछन् । फेरि पनि गत डेढ सय वर्षा समाजवादी क्रान्ति र प्रतिक्रान्तिका अनुभवको आधारमा एककाईसौं शताव्दीमा मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादको विज्ञानलाई नयाँ ढंगले रक्षा, प्रयोग र विकास गर्नुपर्ने स्थितिको आलोकमा र नेपालमा राजतन्त्र र सामन्तवादको मूलोच्छेदन गरेर पुरुजिवादी लोकतन्त्रलाई पूर्णता दिनुपर्ने तत्कालीन राजनैतिक कार्यभार सम्पन्न गर्ने सर्न्दर्भमा 'नागरिक' गतिविधिको प्रश्नलाई नजरअन्दाज वा न्यूनीकरण गर्न उपयुक्त हुरुदैन । यी दुवै हिसावले नेपालमा हाल चलिरहेको 'नागरिक' क्रियाशीलता र गतिविधिलाई सबै जिम्मेवार लोकतान्त्रिक शक्तिहरु (दुवै पुँजिवादी र समाजवादी) ले गम्भीरतापूर्वक लिन जरुरी छ ।

वर्तमान नागरिक गतिविधिका मूलतः दुइवटा पक्षहरुलाई हामीले विशेष महत्वका साथ ग्रहण गर्नुपर्दछ । पहिलो कुरा, यो आन्दोलनले नेपालमा राजतन्त्र र सामन्तवादको अन्त्य गरेर लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई संस्थागत गर्ने तत्कालीन राजनैतिक कार्यभारलाई राष्ट्रिय एजेण्डाको रुपमा अघि बढाउन ठूलो भूमिका निर्वाह गरेको छ । २००७ सालदेखि अपूर्ण रहँदै आएको लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको एजेण्डा विभिन्न पार्टीभित्रका अत्यधिक कार्यकर्ता र नेतृत्वको सानो पंक्तिले उठाउन खोजे पनि पार्टीको मूल नेतृत्वका ढुलमुलपन र सामन्तवादपरस्त चिन्तनले त्यसलाई अझै औपचारिक एजेण्डाको रुपमा अघि सार्न सकिरहेको छैन । जसले जतिसुकै कुतर्क गरेर वास्तविकतालाई लुकाउन वा विषयान्तर गर्न खोजे पनि नेपालमा राजतन्त्र नै राजनैतिक, फौजी, आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक हरेक प्रकारले सामन्तवादको मूली हो र त्यसलाई समूल नष्ट नगरी देश र समाजको समग्र लोकतान्त्रीकरण हुनै सक्दैन भन्ने कुरा विगत ५५ वर्षे इतिहासले पुष्टि गरिसकेको छ । त्यसैले पुँजिवादी लोकतन्त्रमा नै टाँसिइरहन चाहने र समाजवादी लोकतन्त्रमा अघि वढ्न चाहने दुवै थरि लोकतान्त्रिक शक्तिहरुका निम्ति राजतन्त्र नै तत्कालको मुख्य दुश्मन हो र त्यसका विरुद्ध संयुक्त निशाना साध्नु अहिले दुवैको निम्ति प्रमुख राजनैतिक कार्यभार हो भन्ने कुरामा कुनै शंका रहन्न । यो स्थितिमा निरंकुश राजतन्त्रको अन्त्य र लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको स्थापना आन्दोलनको न्यूनतम साझा नारा बन्नुपर्ने स्वतः सिद्ध छ । त्यसको निम्ति अहिले राजतन्त्र र सामन्तवाद विरुद्ध सशस्त्र र निशस्त्र दुइ छुट्टाछुट्टै आन्दोलन संचालन गरिरहेका माओवादी शक्ति र संसदीय पार्टीबीचमा सहकार्य हुनुपर्ने स्वतः सिद्ध छ । फेरि पनि शाही 'कू' ले छ महिना पार गरिसक्दा पनि लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको साझा नारा तय गर्न र माओवादी र संसदवादी दलहरुबीच संयुक्त मोर्चा कायम गर्न जुन अनावश्यक र अवाञ्छित ढिलाई भैरहेकोछ त्यसले आम लोकतन्त्रवादी जनसमुदायलाई वाक्कदिक्क पार्नु र दरवारिया तत्वहरु र तिनका विदेशी मालिकहरुलाई षड्यन्त्रको तानाबाना वुन्ने थप मौका दिनु स्वाभाविक भएको छ । यो स्थितिमा नागरिकहरुको ठूलो जमातले खुला रुपमै लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको नारालाई अघि सारेर माओवादी र संसदवादी पार्टीलाई संयुक्त आन्दोलनमा उत्रन जुन दवाव दिएको छ त्यो असाध्यै समसामयिक, विल्कुल सही र युगन्तकारी महत्वको छ । नागरिकहरुको यो पहल र उद्घोषले देशमा राजतन्त्रको पक्षमा कुनै जनर्समर्थन नभएको मात्र होइन देशको अत्यधिक जनमत त्यसको विरोधमा छ भन्ने प्रष्ट सन्देश दिएको छ र माघ १९ पछि कमसेकम राजधानी काठमाण्डौं र ठूला शहरहरुमा डरकै मात्र कारणले भए पनि राजाको पक्षमा केही र्समर्थन छ भन्ने अन्तर्राष्ट्रिय शक्तिहरुको मुखमा समेत राम्रै वुझो लगाइदिएको छ ।

नयाँ वानेश्वरको खचाखच आमसभामा प्रमुख संसदवादी दलहरुका नेताहरुको सामुन्ने सामान्य गन्दर्भ गायकदेखि जानेमानेका कविर-कलाकारहरु र प्रतिष्ठित नागरिक प्रतिनिधिहरुले संभवतः नेपाली इतिहासमा पहिलो चोटि त्यो निर्भीक, खुला र स्पष्ट भाषामा राजतन्त्रको उछित्तो काडेको र त्यसलाई उपस्थित जनसमुदायले उत्साहपूर्वक समर्थन गरेको दृश्यको मर्मलाई ठीकसंग आत्मसात गर्न नसक्ने जो कोहीले आफुलाई समसामयिक नेपाली राजनीतिको नेतृत्व पंक्तिमा रहेको वा रहने दावी गर्नै सक्दैन । त्यसरी नै जनसमुदायमको त्यो विशाल सागरले माओवादीर-संसदवादी सहकार्यको आव्हान् र अनुमोदन गरिसक्दा पनि त्यस निम्ति खुट्टा कपाउनेहरुले आफूलाई जनमुखी राजनीतिका पक्षधर भन्ने नैतिक हैसियत राख्नै सक्दैनन् । त्यस्तै विगतमा पटकर-पटक राजाले फालेको कुर्सीको वल्छीमा लोभिएर लोकतान्त्रिक जनआन्दोलनलाई धोका दिने गरेका पार्टी नेताहरुलाई जनसमुदायले अब किमार्थ त्यसो नगर्न गरेको खुला खबरदारीलाई पनि सम्वन्धित पार्टी नेताहरुले गम्भीरतापूर्वक नलिई सुखै छैन । त्यस हिसावले नेपालमा राजतन्त्र र सामन्तवादको पूर्ण उन्मुलन गरेर लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई संस्थागत गर्न नागरिकहरुले सिर्जना गरेको यो जनदवावको ऐतिहासिक महत्व रहेको कुरामा कुनै शंका रहन्न र त्यो जनदवावलाई अन्तिम लक्ष्य प्राप्त नभएसम्म कायम राख्नु सम्वन्धित पक्षको पनि ठूलो दायित्व बनेको छ ।

यो नागरिक आन्दोलनको दोस्रो महत्वपूर्ण पक्ष भनेको यसले स्थापित राजनैतिक पार्टीका अन्तरनिहित कमीकमजोरीहरुको समेत खुल्ला शल्यकृया गरेर तिनको गुणात्मक रुपान्तरण निम्ति दिएको खुला जनदवाव हो । निश्चित् रुपमा यो नागरिक कृयाशीलतालाई हेर्ने छुट्टाछुट्टै दृष्टिकोण हुनसक्छन् । एउटा, यो स्वस्फूर्त नागरिक आन्दोलनले नै आमूल राजनैतिक परिवर्तन ल्याउनसक्छ वा यो नै राजनैतिक पार्टीको विकल्प वन्न सक्दछ भन्ने अराजकतावादी दृष्टिकोण र अर्को, औपचारिक राजनीतिक पार्टीले मात्रै निरपेक्ष रुपले सधै आमूल परिवर्तनको नेतृत्व गर्न सक्दछन् र तिनको चरित्र र भूमिकाको बारेमा गोप्य वा खुला आलोचना र टिप्पणी गर्ने छुट कसैलाई हुनसक्दैन भन्ने नोकरशाही रुढीवादी दृष्टिकोण । यी दुवै फरक कोणहरुबाट आउने गलत र हानिहारक दृष्टिकोण हुन् । वैज्ञानिक र सही दृष्टिकोण भनेको वर्ग-विभाजित समाज र मानव चेतनामा रहने असमान र विषम विकास प्रकृयाको कारणले सबभन्दा अग्रगामी चेतना भएकाहरुले आफूलाई राजनैतिक पार्टीको रुपमा संगठित गरेर आन्दोलन र समाजलाई नेतृत्व प्रदान गर्नु पर्दछ र त्यस्ता राजनैतिक पार्टीको चरित्र र संचालन प्रकृया जनमुखी, लोकतान्त्रिक र क्रान्तिकारी बनाइराख्न तिनीहरुमाथि जनसमुदायको निगरानी, हस्तक्षेप र नियन्त्रण सुनिश्चित गरिनु पर्दछ भन्ने हो । त्यस हिसावले वर्तमान नागरिक आन्दोलनले आफूलाई राजनैतिक पार्टीको विकल्पको रुपमा प्रस्तुत गर्ने धृष्टता नगरी तिनीहरुको सहयोगी, पूरक र सिर्जनात्मक आलोचकको रुपमा प्रस्तुत गर्ने जुन प्रयत्न गरेको छ त्यो विल्कुल सही र प्रशंशनीय छ । त्यस निम्ति यो आन्दोलनको अगुवाइ गर्नेहरु साधुवादका पात्र छन् । खासगरी यो आन्दोलनको क्रममा आरुनै पार्टी आव्हान गरेको कार्यक्रममा सहभागी हुन आनाकानी गर्ने पार्टीकै धेरै कार्यकर्ताहरु र केही नेताहरु समेतको जुन उत्साहजनक सहभागिता देखिएको छ त्यसले सम्वन्धित पार्टी नेताहरुलाई बेलैमा सच्चिन सचेत र र्सतक बनाउनेछ भन्ने अपेक्षा गर्न सकिन्छ । हाम्रो समाजको अस्थिर र अस्पष्ट वर्गीय बनोट, सामन्तवादी संस्कार र संस्कृति आदिको कारणले पार्टीको राजनैतिक कार्यदिशा र भित्री पार्टीलोकतन्त्रको अभ्यासमा अक्सर जुन समस्याहरु देखिने गरेका छन् त्यसले अधिकांश पार्टीभित्र असन्तुष्टि, विग्रह र विद्रोहलाई जन्म दिइरहेका छन् । त्यसैले यो नागरिक आन्दोलनले राज्य र समाजको लोकतान्त्रीकरण मात्र होइन त्यसको नेतृत्व गर्ने राजनैतिक पार्टीको लोकतान्त्रिकरणको निम्ति पनि ठूलो भूमिका खेल्ने अपेक्षा गर्न सकिन्छ । त्यसो हुन सक्यो भने नागरिकहरुको सक्रिय भूमिकालाई राज्य र पार्टी संचालनमा निरन्तर रुपमा सुनिश्चित गर्ने नयाँ विधिको विकास गर्ने र समग्र वैज्ञानिक विचारलाई नै नयाँ उँचाइमा विकास गर्ने मार्ग अरु प्रशस्त हुनेछ । एक्काईसौं शताव्दीमा जनवादको विकास नयाँ र उच्च ढंगले गर्ने अभियानमा संलग्न क्रान्तिकारीहरुलाई पनि यसले महत्वपूर्ण सहयोग पु-याउने स्वतः स्पष्ट छ ।

२०६२ साउन २५
Source: Turbulence

केहि टिप्पणी:

- http://www.sajha.com/sajha/html/openThread.cfm?forum=2&ThreadID=22724#153230

तस्मात कर्णात, हे अगस्त्य मुनी, अब म गत शुक्रवार कान्तिपुर नगरीमा सापेक्षिक रुपमा विशाल संख्यामा उपस्थित 'नागरिक समाज' ले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई अबको राष्ट्रिय लक्षको रुपमा गरेको ऐतिहासिक घोषणा उपर माओवंशी मठाधिश आचार्य बाबुराम भट्टराईको टिप्पणीको मूल संन्देश खुट्ट्याउन चाहुँला ।

- http://www.sajha.com/sajha/html/openThread.cfm?forum=2&ThreadID=23161

आचार्य भट्टराईले नागरिक समाजको यो ऐतिहासिक घोषणाको महत्व-महिमाको बारे जतिसुकै चेपारे कुरा गरे पनि आफु भने माओ-असुरराज्यलाई अझै अन्तिम उद्देश्यको रुपमा च्यापिरहेको सूचना दिए । उनको यो वाक्यलाई हेरौं,

यो स्थितिमा निरंकुश राजतन्त्रको अन्त्य र लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको स्थापना आन्दोलनको न्यूनतम साझा नारा बन्नुपर्ने स्वत: सिद्ध छ ।

न्यूनतम नारा ?

आचार्य भट्टराईलाई उल्टो लोप्पा ख्वाउदै म के भन्न चाहुँला भने, जबसम्म लोकतान्त्रिक गणतन्त्रअधिकतम नारा/कार्यक्रम/लक्ष बनाउन सक्दैनन्, तबसम्म माओवंशी मठ अस्विकार्य शत्रुको रुपमा रहिरहनेछन् । र नागरिक समाज र सुधारोन्मुख दलहरु लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको नैतिक बलको आधारमा यज्ञस्थ हुनेछन्, माओवंशीको बन्दुकको विरुद्ध समेत लड्दै ।

विविध प्रसंगमा भन्दै आईरहेको छु, लोकतान्त्रिक गणतन्त्रवादीहरुको सामु लोकतन्त्र-यज्ञलाई अशुद्द, अपूर्ण वा अपदिशोन्मुख बनाउने तीन शत्रुहरु उभिएका छन्- (१) राजसंस्था, (२) दलको अक्षम-भ्रष्ट नेतृत्व र प्रशासन, र , (३) माओवंशीको साम्यवादी दिक्षा ।

यि तीनै शत्रुसंग समानान्तर (simultaneous) र सम्झौताविहिन युद्द नै लोकतन्त्रिक गणतन्त्रको क्रान्ति हो र यसमा सम्पूर्ण जनभावना समाहित छ ।

यो क्रान्तिमा सामेल हुन त दलहरुले आफ्नै नेतृत्वसंग र माओवंशीले आफ्नै दिक्षासंग लडी र विजित भई सकेपछि मात्र हुनसक्छन्, त्यसअघि होईन । त्यतिन्जेलको अभिभारा 'नागरिक समाज'को काँधमा छ, र उ यो थाप्न तयार भएको घोषणा पनि गरिसक्यो, नागरिक समाजले ।

- http://www.blog.com.np/?p=777#more-777

लोकतन्त्रेव जयते !

nepejyu nai baburam ani baburam nai nepe. katti muji karaira bhanya.....

I do not know whole things about his background and maoist revolution but he is a intellectual person of Nepal.

I would rather read Baburam's article than others like Prem Dai and Slipknot IW who are just talking non sense. Nepali haru, aaphule kehi garnu pani sakdaina arule gareko pani ris garchha, khai na pai!

lal salam kusum_baba, Aba Hajur harule sab lai goli thokda sara janta chup lagera hajur lai inspire garnu paryo ki kaso. Nepali ko jaat ma pani parai.

So the killing of the innocents is greatest thing the maos are doing. Nepalese should let them do what they feel like. Great going commie.